Het middelpunt van de Nieuwmarkt is gebouwd in 1488 en fungeerde als stadspoort van Middeleeuws Amsterdam. De Waag heette destijds de Sint Antoniespoort. Na verloop van tijd was Amsterdam gegroeid in omvang, waardoor de stadspoort in de stad lag. Toen het waaggebouw op de Dam te klein was geworden, kreeg de Sint Antoniespoort vanaf 1617 een nieuwe functie: de stadspoort werd omgebouwd tot waaggebouw. Boven de deuren werden overkappingen gemaakt waaronder weegschalen werden geplaatst, waarop behalve goederen voor dagelijks gebruik ook ankers en artillerie van de nabijgelegen scheepswerven gewogen werden.
Theatrum Anatomicum
Op de bovenste verdieping van de Waag huisvesten zich enkele gilden. In het Theatrum Anatomicum, dat als collegezaal diende tot 1869 was het chirurgijnsgilde gevestigd. Hier werden ’s winters lijken van misdadigers ontleed tijdens anatomielessen. In 1632 schilderde Rembrandt hier ‘De anatomische les van dr. Nicolaes Tulp’. Tegenwoordig is Café-Restaurant In de Waag gevestigd in dit historische gebouw op de Nieuwmarkt.
